Tekst źródłowy strony Kalibracja (wpasowanie) rastra

{| class="wikitable" align="right"
 !colspan=2|Kalibracja (wpasowanie) rastra(stary moduł)
 |-
 !Kategorie
 |[[:Kategoria:Mapa| Mapa]]
 |-
 !Ścieżka w programie
 |Mapa -> Raster -> Wpasowanie rastra (stary moduł)
 |-
 !rowspan=4|Powiązania
 |[[Wczytaj raster]]
 |-
 |[[C-Raster]]
 |-
 |[[Transformacja rastrów]]
 |-
 |[[Kalibracja rastra na mapie]]
 |}


'''Kalibracja (wpasowanie) rastra''' - operacja ta polega na wczytaniu pliku rastrowego i wprowadzaniu minimum dwóch (transformacja Helmerta) lub minimum trzech (transformacja afiniczna) punktów dostosowania tj. punktów na rastrze, dla których znane są współrzędne terenowe. Punkty te wprowadza się w tabelce.
program umożliwia wczytanie plików graficznych w formatach: *.bmp (Windows Bitmap); *.jpg; *.pcx; *.tif; *.png; *.tga i wpasowanie ich na układ współrzędnych terenowych.

'''WAŻNE! Artykuł opisuje działanie starego modułu wpasowania rastra. Opis nowego narzędzia znajdującego się w zakładce 'Mapa' -> 'Raster' -> 'Wpasowanie rastra' dostępne jest w artykule [[Kalibracja rastra na mapie]].'''
 
Po podaniu numeru punktu odpowiednie współrzędne są ściągane ze zbioru roboczego.
 
Jeżeli punktu nie ma w zbiorze roboczym jego współrzędne terenowe należy wprowadzić ręcznie. Następnie należy wskazywać myszką odpowiadające wprowadzonym punktom terenowym punkty na rastrze. 

W przypadku rastrów w formacie TIFF wpasowanie rastra trwa ułamek sekundy, gdyż zostaje stworzony tylko plik z georeferencją o nazwie takiej samej jak plik TIFF i rozszerzeniu .TFW
 
W module dostępne są funkcje jak: 
*wykorzystanie rolki myszki, 
*przesuwanie „łapką”, możliwość wpasowania na siatkę krzyży,
*zapis punktów zakresu rastra do tabeli współrzędnych).

W przypadku kiedy musimy wykonać opracowanie polegające na digitalizacji rastra i przekazujemy efekty tej pracy do ośrodka, to stosujemy się do ustaleń Rozporządzenia z dn. 09.11.2011 r.. Przypominamy, że oznacza to skanowanie map z rozdzielczością rzeczywistą (optyczną) '''400 dpi''' oraz dokładnością skanowania '''0.0002 m'''. Uzyskany obraz rastrowy oczyszczamy eliminując plamy,
szumy pikselowe, zlewki elementów i zabrudzenia. Można do tego użyć narzędzi z palety ''Edycja rastra'' lub programu ''[[C-Raster |C-Raster]]''.

Kalibrację rastrów map analogowych wykonuje się przy wykorzystaniu co najmniej 20 punktów dostosowania, położonych na arkuszu mapy objętym kalibracją, rozmieszczonych równomiernie na granicy zewnętrznej oraz wewnątrz transformowanego obszaru, z zachowaniem dokładności transformacji wyrażonej błędem średnim transformacji nie większym niż:

*0.20 m — w przypadku mapy w skali 1:500,

*0.40 m — w przypadku mapy w skali 1:1000,

*0.80 m — w przypadku mapy w skali 1:2000,

*2.00 m — w przypadku mapy w skali 1:5000.

Punktami dostosowania mogą być jednoznacznie identyfikowane na mapie punkty:

*graniczne zawarte w państwowym rejestrze granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju (PRG), w szczególności punkty węzłowe,

*poziomej osnowy geodezyjnej oraz pomiarowej osnowy sytuacyjnej,

*przecięcia siatki kwadratów pierworysów map,

*graniczne wchodzące w skład numerycznych opisów granic,

*określające kontury budynków.

[[Plik:kalibracja rastra1.png]]

[[Plik:kalibracja rastra2.png]]

Po naciśnięciu przycisku '''Wpasuj raster''' pojawia się okno z możliwością podania nazwy rastra po wpasowaniu, wybrania katalogu jego zapisu (np. w katalogu projektu lub w katalogu ''Raster'').

[[Plik:kalibracja rastra3.png]]

Po zatwierdzeniu tych danych, tworzony jest plik z georeferencją (TFW), dzięki temu raster może być poprawnie wyświetlony na mapie (w menu Mapa-Raster-[[Wczytaj raster]] lub w oknie Legendy – sekcja Raster na mapie).

'''UWAGA!'''
Jeżeli plikiem do wpasowania jest plik *.tiff jest możliwość zostawienia oryginalnego pliku i dodania pliku *.geo , lub *.tfw (gdzie są zapisane parametry georeferencyjne do pliku tiff) lub stworzenie pliku tak zwanego geotifa w którym są zawarte już te dane.
W przypadku gdy plikiem do wpasowania nie jest plik tiff lub gdy zmienimy mu ilość kolorów pliku wynikowego zostanie utworzony plik z rozszerzeniem *.rcf. Jest to nasz wewnętrzny format pliku widoczny tylko pod programem C-Geo lub [[C-Raster]].

Opisany powyżej moduł ''Wpasowanie rastra'' udostępnia w szczególności narzędzia wspomagające użycie do kalibracji przecięć siatki kwadratów czyli tzw. krzyży. Poniżej lista funkcji dostępnych pod kolejnymi ikonami paska narzędziowego:

[[Plik:Pasekraster.PNG]]

* ''Plik -> Nowe zadanie'' — rozpoczęcie nowego wpasowania rastra,
* ''Plik -> Wczytaj zadanie'' — wczytanie współczynników kalibracji, o ile zostały one wcześniej zapisane,
*'' Plik -> Zapisz zadanie'' — zapisanie współczynników kalibracji rastra,
*''Plik -> Wczytaj raster'' — wczytanie do okna zeskanowanej mapy, możliwe w formatach *.bmp, *.jpg, *.pcx, *.tif, *.png, *.tga w nie więcej niż 256 kolorach lub stopniach szarości. Zastosowano to samo tło rastrów czarnobiałych, jak w ustalone w opcjach programu dla tła mapy.
* ''Zmień nazwę rastra'',
* ''Importuj'' — wczytywanie zestawów plik graficzny + plik nagłówkowy ze współrzędnymi rastra,
*''Ustalenie głębi kolorów rastra'' - (ilość odcieni szarości lub kolorów) od dwukolorowych po 256 kolorów.
* ''Drukowanie parametrów wpasowania rastra'' - musi być poprzedzone wpasowaniem, pozwala uzyskać listę punktów wpasowania i błędy wpasowania na tych punktach,
* ''Średnie błędy wpasowania rastra'' - zapisanie parametrów wpasowania rastra (punkty wpasowania, ich błędy, błędy wpasowania rastra) do edytora raportów, odpowiada opcji drukowanie parametrów wpasowania bez wysyłania bezpośrednio na drukarkę,
*''Wybór rodzaju transformacji rastra'':
-'''H – Helmerta''', zachowująca jednakowy współczynnik skali w obu kierunkach osi układu współrzędnych, 

-'''A – afiniczna''', z odrębnym skalowaniem wzdłuż każdej z osi, użycie afinicznej zapewnia uzyskanie mniejszych błędów wpasowania,kosztem utraty wiernokątności transformacji. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20112631572 |Rozporządzenie] wskazuje w § 49, że kalibrację skanu mapy analogowej wykonuje się w dwu etapach. W pierwszym wstępnie wpasowuje się raster w punkty dostosowania metodą transformacji afinicznej, obserwuje się odchyłki eliminuje się z zestawu punktów te, które zbytnio odstają, a następnie wykonuje się transformację taką metodą matematyczną, która najlepiej wyeliminuje deformacje mapy analogowej,
*''Wskaż punkty do transformacji'' — szybkie wybieranie punktów z zestawu punktów dostosowania,
*''Powiększ raster'' — powiększenie rastra w podglądzie (np. w celu precyzyjnego wskazania punktu wpasowania),
*''Pomniejsz raster'' — pomniejszenie rastra w podglądzie,
*''Pokaż cały raster'' — wpasowanie rastra w okno,
*''Ograniczenia obszaru rastra'' — przed wpasowaniem można określić zakres obszaru, który ma być widoczny po wpasowaniu,
*''Operacje na obszarach'' — wybór czy pozostawione ma być wnętrze obszaru, czy jego część zewnętrzna; można także anulować wybrany obszar. Wybranych  obszarów może być więcej niż jeden.
*''Usuń punkt wpasowania rastra'' — usuwanie punktu wpasowania z tabelki (usuwany jest ten punkt, na którym znajduje się podświetlenie),
*''Lupa'' — okienko podglądu powiększonego fragmentu rastra, dzięki któremu można precyzyjnie wskazywać wpasowywany punkt.,
*''Siatka krzyży'' — wpasowanie w siatkę krzyży układu współrzędnych. Musimy najpierw wprowadzić przynajmniej dwa krzyże (lewy dolny i prawy górny lub w przypadku, gdy raster jest spoziomowany i przycięty do sekcji, można wprowadzić tylko lewy dolny róg siatki kwadratów. Podajemy następnie skalę i ilość krzyży. Klikamy w okno siatki krzyży, możemy przesunąć raster w okolicę krzyża siatki kresek (co ułatwia orientację i nanoszenie punktów wpasowania). Pierwsze kliknięcie myszką na krzyż w okienku wyświetla raster w oknie mapy tak aby w jej środku był wskazywany krzyż, drugie kliknięcie pobiera współrzędne z rastra do tabelki,

[[Plik:kalibracja rastra4.png]]

*''Skala'' – jeśli wprowadzimy skalę oryginału wpasowywanej mapy rastrowej, to program wyświetla dopuszczalne błędy kalibracji zgodnie z Rozporządzeniem z 9.11.2011 r., 
*''Godło'' – to okno działa łącznie z następnym w kolejności przyciskiem. Wprowadzamy godło mapy, której skan opracowujemy. Godło musi być w tym samym układzie współrzędnych co ustawiony dla tabeli, inaczej opisane podpowiedzi nie zadziałają. 
* Po wpisaniu godła, sięgamy do następnego przycisku ''Wstaw narożniki z godła'', pod którym mamy do wyboru:
1. mam raster przycięty do sekcji – wstaw współrzędne rastra,

2. nie wstawiaj współrzędnych rastra – sam wstawię punkty.
Zalecamy wariant drugi, gdyż bardzo rzadko zdarza się, żeby skan był wykonany naprawdę równolegle do ramki sekcji z precyzyjnym docięciem do tejże ramki. Po wpisaniu każdego z punktów,(nazwa punktów dowolna np. ld, pg), wskaż odpowiadające im narożniki na mapie. '''Uwaga''' — nie nadawaj numerów punktom na rastrze- program sam je nazwie po kliknięciu w mapę. Punkty na rastrze markowane są czerwonymi krzyżami z numerem,
*''Zapisz punkty terenowe do bazy'' – jeśli punkty dostosowania użyte przy kalibracji będą potrzebne w przyszłości, to możemy je zapisać do tabeli roboczej,
*''Oblicz współczynniki transformacji rastra'',
*''Wpasuj raster'' — im plik większy, tym operacja trwa dłużej, uwaga ta jednak nie dotyczy plików w formacie tif, o ile zdecydujemy się na zachowanie oryginalnej palety kolorów z wejściowego pliku tif. W tym wypadku przetwarzany jest jedynie plik nagłówkowy z informacją o georeferencji, czas takiej operacji jest praktycznie niezauważalny. Przetransformowany plik rastrowy zapisywany jest w katalogu aktualnie otwartego projektu w postaci skompresowanej. Dodatkowo, do rastra można dołączyć opis umożliwiający jego późniejszą identyfikację, podczas ponownego wpasowania lub wczytywania na mapę. Wykonanie opcji wpasowania rastra nie jest równoznaczne z wczytaniem go w tło mapy. Należy wykonać to poprzez przejście do menu ''Mapa -> Raster -> [[Wczytaj raster]]''


[[Kategoria:Mapa]] [[Kategoria:Wszystkie hasła]]