Tekst źródłowy strony Wyrównanie ścisłe

{| class="wikitable" align="right"
 !colspan=2|Wyrównanie ścisłe 
 |-
 !Kategorie
 |[[:Kategoria:Moduły obliczeniowe| Moduły obliczeniowe]] 
 |-
 !Ścieżka w programie
 |Obliczenia -> Wyrównanie ścisłe 
 |-
 !rowspan=14|Powiązania
 |-
 |[[Wyrównanie ścisłe osnów 3D i GNSS]]
|}

Moduł umożliwia wyrównanie ścisłe metodą najmniejszych kwadratów
sieci poziomej i niwelacyjnej. Maksymalna liczba punktów wyznaczanych
wynosi 100 (dla wersji Professional do 500 punktów). 
Dla sieci poziomej i niwelacyjnej dostępne są następujące opcje
obliczeniowe:

==Kontrola sieci==

Sprawdzenie czy wprowadzone dane są spójne,
obliczenie wyrazów wolnych równań poprawek.

==Wyrównanie sieci==

Wykonanie obliczenia współrzędnych i obserwacji
wyrównanych (przed wyrównaniem przeprowadzana jest kontrola sieci),

==Ocena dokładności projektu sieci== 

Analiza projektu sieci przed pomiarem. Na podstawie projektowanych obserwacji (w miejsce wartości
obserwacji można wpisywać liczbę zero) obliczane są błędy położenia
punktów i błędy obserwacji po wyrównaniu.

==Sieć niwelacyjna==

===Przemieszczenia===

Funkcja umożliwiająca wyznaczenie przemieszczeń
pionowych punktów sieci niwelacyjnej.
Kolejne etapy pomiarów niwelacyjnych zapisane na dysku należy
wczytywać jako pomiar pierwotny i jako pomiar aktualny. Program
wybierze punkty, które występują w obu pomiarach, wyznaczy ich
przemieszczenia i błędy przemieszczeń. W raporcie umieszczone zostaną
wyznaczone wartości.

==Sieć pozioma==

===Współrzędne punktów nawiązania i współrzędne przybliżone punktów obliczanych=== 

Kolejno wprowadza się: numer punktu,
współrzędną X, Y. Jeżeli znane są błędy położenia punktu w kierunku
X i Y, wprowadza się je odpowiednio w kolumnie mx i my. Jeżeli znany
jest błąd położenia punktu należy wprowadzić go w kolumnie mp.
Punkty będące punktami nawiązania oznacza się przez naciśnięcie
klawisza <F5> lub wybranie opcji Nawiązanie z menu podręcznego
dostępnego po naciśnięciu prawego klawisza myszki lub przez naciśnięcie
przycisku. Wykonanie jednej z wymienionych czynności powoduje podświetlenie
odpowiedniej komórki w kolumnie Lp.

===Kąty=== 

Kolejno należy wprowadzić: numery punktów, wartość kąta i błąd pomiaru kąta.

===Kierunki=== 

Kolejno należy wprowadzić: numery punktów, wartość kierunku i błąd pomiaru kierunku.

===Odległości=== 

Kolejno należy wprowadzić: numery punktów, wartość
odległości i błąd pomiaru odległości. Jeżeli wprowadzona jest strefa
(Parametry programu > Obliczenia > Odwzorowanie) to w pierwszym
kroku wyrównania obliczane są odległości zredukowane do układu 1965
(kolumna D zred).

==Sieć niwelacyjna== 

===Wysokości punktów=== 

Nawiązania i wysokości przybliżone punktów obliczanych (wysokości nawiązania oznacza się analogicznie jak punkty
nawiązania w sieci poziomej).

===Przewyższenia=== 

Kolejno należy wprowadzić: numery punktów, wartość
przewyższenia i błąd pomiaru przewyższenia.

Wprowadzanie błędów punktów i obserwacji można wykonać
automatycznie korzystając z przycisku.
W oknie dialogowym należy wprowadzić wartość błędu i przycisnąć
''Wpisz bieżący'' lub ''Wpisz wszystkie'', w zależności od tego czy błędy mają
być wpisane tylko do bieżącego edytora czy też do wszystkich edytorów.
Dodatkowo można ustawić opcję ''wpisz tylko tam gdzie nie ma błędu'',
która umożliwia:

* przy włączonej opcji — wpisanie błędów tylko do tych obserwacji, które
nie mają wpisanej wcześniej wartości błędu,
* przy wyłączonej opcji — wpisanie błędów do wszystkich obserwacji.

Zapisanie wyników wyrównania (współrzędnych) do tabeli wykonywany
jest po naciśnięciu przycisku ''Do tabeli''.

Przycisk ''Kolejna iteracja'' umożliwia wykonanie następnej iteracji czyli przypisanie
współrzędnych wyrównanych do przybliżonych.

===Import danych z zadań obliczeniowych===  

Możliwość importu zadania z ciągów poligonowych, tachimetrii lub
z dziennika kątów i boków. Zadanie to musi być wcześniej zapisane w katalogu danego
projektu.

===Importuj z bazy obserwacji===  

Możliwość wczytywania obserwacji zapisanych wcześniej do bazy obserwacji.

[[Plik:wczytadowyr.png]]

==Przykład wyrównania sieci poziomej==

===Wpisujemy dane===

[[Plik:danewyrpoz.png]]


[[Plik:danewyrpoz1.png]]

Następnie wybieramy ''wyrównanie sieci poziomej'' i zapisujemy wyrównane
współrzędne do tabeli.

==Przykład wyrównania sieci niwelacyjnej==

===Wpisujemy dane===

[[Plik:wyrniw.png]]

Następnie wybieramy wyrównanie sieci niwelacyjnej i zapisujemy wyrównane
współrzędne do tabeli.

==Wskazówki==

Zamieszczam garść uwag, które mogą być przydatne, w związku z wprowadzeniem'' Rozporządzenia MSWiA z dn. 9 listopada 2011 r.'' użytkownicy C-Geo częściej korzystają z modułu ''wyrównanie ścisłe.'' 

# Dane obserwowane i współrzędne punktów (nawiązania oraz przybliżone punktów szukanych) możemy wpisać do odpowiednich zakładek ręcznie lub zaimportować ze wcześniej obliczonych i zapisanych zadań obliczeniowych (z tachimetrii, ciągów poligonowych, zadań niwelacyjnych i dzienników kątów i boków). Najczęściej posiadamy już takie zapisane zadania, ponieważ i tak musimy w jakiś sposób policzyć współrzędne przybliżone.
Sposób importowania zadań pokazano w naszym samouczku: [[http://softline.xgeo.pl/tutorial/wyrownanie.htm]]
# Wyrównanie wykonujemy osobno dla sieci poziomych i wysokościowych, więc nie wpisujemy danych do wszystkich możliwych zakładek, np. zarówno odległości i kątów jak i przewyższeń. Dla sieci poziomych odległości, kierunki i/lub kąty, a dla wysokościowych wysokości i przewyższenia.
# Współrzędne punktów pobieramy z tabeli roboczej (lub podstawowej) projektu. Jeśli punkt miał wcześniej obliczony błąd mp, to także jest on pobierany do zakładki ''Współrzędne''. Zawsze, kiedy to możliwe proszę stosować znane ''a priori'' błędy punktów, to polepsza wyrównanie, niestety, jeśli musimy trzymać się zaleceń Rozporządzenia MSWiA z dn. 9 listopada 2011 r. to zakładamy, że punkty nawiązania są bezbłędne i jako mp wpisujemy dla nich wartość 0.00.
# Punkty nawiązania oznaczamy klawiszem F5 lub przyciskiem ''Oznacz jako nawiązanie''.
# W obserwacjach kierunków sprawdzamy czy dla stanowiska nie mają mieszanych kierunków mierzonych w lewym i prawym położeniu lunety, program sobie z tym nie poradzi, kierunki muszą być zredukowane do jednego położenia lunety. 
# Wszystkie obserwacje muszą mieć zadany błąd pomiaru, możemy go wpisywać ręcznie lub skorzystać z narzędzia ''Wpisz błędy''. Jakie wartości wpisywać ? Najlepiej realne - błąd pomiaru odległości program liczy na podstawie wzoru na błąd standardowy md=a+b*D, gdzie a i b wpisujemy w metrach. Najlepiej sprawdzić w danych technicznych instrumentu ile wynoszą te wartości, w nowych tachimetrach to najczęściej około 2 mm czyli a=0.002 m i b = 0.002 m. Oczywiście oznacza to, że po obliczeniu md będzie miało najczęściej wartość mniejszą niż 1 cm a to jest tylko teoria, gdyż nie mamy możliwości uwzględnienia błędu celowania i centrowania. Podobnie z błędem kąta, jeśli wpiszemy zalecane mk=0.0030g to także jest teoretyczne pobożne życzenie. Zawyżenie dokładności do jakiego nas zmusza Rozporządzenie powoduje, że po wyrównaniu błąd typowego spostrzeżenia m0 raczej nie będzie się równał jeden. Aby uzyskać tenże m0 o wartości 1-1.30 musimy wprowadzać bardziej realne (czyli z zasady mniej wyśrubowane niż opisane) wartości błędów pomiarowych. Z tego się może zrobić ''błędne koło'' - jak uzyskamy m0=1 to okaże się, że pomierzyliśmy mniej dokładnie niż nakazuje Rozporządzenie, jak wpiszemy takie błędy jak jest zalecane, to znowu mo jest za duże. Jedyne co możemy w tym momencie oficjalnie zrobić, to zmieniać konstrukcję sieci i dodawać obserwacje do najsłabiej wyznaczonych punktów albo wykonać pomiar w kilku seriach i wyciągnąć średnie. Przy ''zwykłym'' zdjęciu sytuacyjnym to oznacza dodatkowe pomiary w terenie w celu wyznaczenia  osnowy pomiarowej - to nie jest opłacalne, każdy niestety musi sam znaleźć rozwiązanie akceptowalne w danym PODGIK'u.
# Po wpisaniu kompletu danych wykonujemy sprawdzenie ''Kontrola danych'' - program sprawdza, czy do wszystkich obserwacji wpisano błędy oraz czy obserwacje są pomiędzy punktami, które wpisano do zakładki ''Współrzędne''. Jak czegoś brakuje to poprosi o zmianę czy uzupełnienie. Po wielkości poprawek w poszczególnych zakładkach obserwacji, można ocenić czy jakieś obserwacje zbytnio nie odstają od pozostałych dokładnością. Jeśli wyraz wolny jest duży to być może należy tę obserwację powtórzyć lub wyeliminować. Program musi zbytnio ją zepsuć (czyli poprawić) aby pasowała do całego modelu i to także wpływa na ogólną ocenę dokładności wyrównania.
# Po przejściu przez kontrolę danych wykonujemy samo wyrównanie - ''Wyrównanie sieci poziomej'' lub ''Wyrównanie sieci niwelacyjnej''. Możemy wykonać kilka iteracji - przycisk ''Kolejna iteracja'', aż uzyskamy rozwiązanie zbieżne do optymalnego i uzyskamy minimalne błędy wyrównanych współrzędnych i obserwacji, zwykle następuje to szybko po dwu- trzech iteracjach. 
# Jak uzyskać m0=1 ? Patrz punkt 6. 
# Współrzędne wyrównane obliczonych punktów zapisujemy do tabeli roboczej przyciskiem ''Do tabeli'' - to się nie odbywa automatycznie, jak w innych modułach programu !
# Zapisujemy raport i wykorzystujemy go do złożenia operatu, w aktualizacji 8.5.6.27 wprowadziliśmy umieszczanie informacji o ilości obserwacji nadliczbowych.
# Poniżej zamieszczono link do przykładowego projektu C-Geo, w którym zapisano zadanie wyrównania ścisłego ''Trzyciagi.wyr'' stworzonego z trzech ciągów wiszących tworzących  węzeł: ''pierwszy.plg'', ''drugi.plg'', ''trzeci.plg''.

[http://www.softline.xgeo.pl/pliki/Przyklad.cgp ] 

[[Kategoria:Moduły obliczeniowe]] [[Kategoria:Wszystkie hasła]]