W dniu 05.04.2022 r. GUGiK wprowadził do powszechnego stosowania nowy model quasigeoidy niwelacyjnej umożliwiającej przeliczenie wysokości elipsoidalnych z układu PL-ETRF2000-GRS80h do układu wysokości normalnych PL-EVRF2007-NH. Należy w tym miejscu nadmienić, że wprowadzenie najnowszego modelu nie wpływa na pracę geodetów, którzy pracują w układzie PL-KRON86.
W dniu 05.04.2022 r. GUGiK wprowadził do powszechnego stosowania nowy model quasigeoidy niwelacyjnej umożliwiającej przeliczenie wysokości elipsoidalnych z układu PL-ETRF2000-GRS80h do układu wysokości normalnych PL-EVRF2007-NH. Należy w tym miejscu nadmienić, że wprowadzenie najnowszego modelu nie wpływa na pracę geodetów, którzy pracują w układzie PL-KRON86.
Rys. 1 Wizualizacja modelu geoidy PL-geoid2021
(https://www.gov.pl/web/gugik/model-quasi-geoidy-pl-geoid2021-modelem-obowiazujacym)
Model quasigeoidy PL-geoid2021 został wykonany przez zespół Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w ramach konkursu zorganizowanego przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii i rozstrzygnięty w dniu 25.11.2021r.
(https://www.gov.pl/web/gugik/rozstrzygniecie-konkursu-na-opracowanie-nowego-modelu-quasi-geoidy)
Tabela 1 Statystyki opisowe odchyłek modelu geoidy PL-geoid2021
(GUGiK - Opis techniczny obowiązującego modelu quasi-geoidy PL-geoid2021 w układzie PL-EVRF2007-NH)
Do opracowania modelu wykorzystano udostępnione przez GUGiK dane grawimetryczne, a także różnice wysokości elipsoidalnych i normalnych punktów sieci POLREF. Otrzymany model został dopasowany do wartości różnic wysokości punktów ASG-EUPOS. Średni błąd dopasowania modelu może być oszacowany na ±1cm.
Zastanowić się należy, czy wprowadzenie nowego modelu geoidy istotnie wpłynie na wyznaczane wysokości punktów z wykorzystaniem metody GNSS. Zgodnie z sporządzoną przez autorów geoidy mapą różnic wysokości (rys. 2) na większości terenu Polski spodziewać się należy różnicy wyznaczenia wysokości w zakresie ±3cm, jednak na obszarze Beskidów różnice mogą wynosić nawet 10cm.
Rys. 2 Mapa różnic modelu quasigeoidy PL-geoid2021 oraz PL-geoid2011
(GUGiK - Opis techniczny obowiązującego modelu quasi-geoidy PL-geoid2021 w układzie PL-EVRF2007-NH)
Chcąc wykorzystać w programie C-GEO najnowszy model quasi-geoidy należy skonfigurować go jak pokazano niżej:
Rys. 3 Okno zmiany opcji programu C-GEO
W pierwszym rzędzie należy dokonać zmiany aktywnego modelu quasigeoidy w zakładce „Obliczenia” znajdującej się w opcjach programu [Opcje->Parametry programu]. Wybrany w tym miejscu model ma wpływ na wysokości wyznaczane w module „Wyrównanie ścisłe osnów 3D i GNSS” gdy wykorzystywane są wektory GNSS. W celu wykorzystania aktualnego modelu geoidy należy tu wybrać: „PL-EVRF2007-NH (ETRF2000/ep.2011.0)-2021”.
Również w przypadku pomiarów RTK/RTN GNSS wyniki obliczeń zależą od wybranego modelu quasi-geoidy. Domyślnie ustawiany jest model wybrany w opcjach programu, jednak w module „Dzienniki pomiarów RTK/RTN” istnieje możliwość niezależnego wyboru modelu odstępów między powierzchnią elipsoidy, a geoidy. Należy w tym miejscu zauważyć, iż wybór najnowszego modelu w Dziennikach pomiarów RTK/RTN zapewnia możliwość wyznaczenia właściwych wysokości punktów również w przypadku kontrolerów pomiaru GNSS w których brak jest takiego modelu. Jedyne co należy zrobić, to po imporcie danych pomiarów wybrać w C-GEO właściwy model geoidy, a opcję „Sposób wyznaczenia punktów” ustawić na „obliczenie wsp. płaskich i wysokości na podstawie modelu geoidy C-GEO” oraz wykonać obliczenia.
Rys. 4 Wybór modelu geoidy w module "Dziennik pomiaru RTK/RTN"
Rys. 5 Transformacja wysokości w programie C-GEO
Oprócz przetwarzania pomiarów satelitarnych, zaistnieć może również potrzeba przeliczenia wysokości w układzie PL-EVRF2007 do innych poziomów odniesienia (np. PL-KRON86) lub na wysokości elipsoidalne. W C-GEO dostępnych jest wiele opcji służących transformacji wysokości (Rys. 5), można tu wymienić:
- transformacja przeliczenia wysokości na mapie,
- moduł transformacji współrzędnych,
- moduł transformacji wysokości.
Chcąc wykonać przeliczenie wysokości z lub do układu PL-EVRF2007 z wykorzystaniem najnowszego modelu należy w odpowiednim polu wyboru wybrać opcję „Wysokości normalne PL-EVRF2007-NH-2021”.
Dla użytkowników kontrolerów z oprogramowaniem polowym Carlson SurvCE (lub FastSurvey) firma Softline wprowadziła możliwość wygenerowania modelu geoidy w formacie GSF. W tym celu najlepiej wysłać e-mail dotychczasowy model geoidy, a pracownicy firmy odeślą dla tego samego zakresu współrzędnych plik z aktualnym modelem odstępów geoidy.
