Walidacja

NA CZYM POLEGA WALIDACJA?

Słownik języka polskiego PWN podaje, że walidacja jest to ogół czynności mających na celu zbadanie odpowiedniości (poprawności), trafności lub dokładności czegoś. W przypadku wykonywanych przez geodetę map obiektowych w formacie GML walidacja jest sprawdzeniem pliku w zakresie:

1) poprawności składniowej,

2) poprawności geometrii,

3) poprawności atrybutów,

4) poprawności topologicznej,

5) kontroli merytorycznej.

PONIŻEJ OPISANO ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z WALIDACJĄ W ODNIESIENIU DO PRZEPISÓW Z 2015. WALIDACJA W ODNIESIENIU DO NOWYCH PRZEPISÓW Z 2021 OPISANO W ARTYKULE Walidacja 2021.

1. Walidacja składniowa (tzw. kontrola syntaktyczna)

W kontroli tej sprawdzana jest poprawność (odpowiedniość) pliku GML z jego modelem danych zawartym w pliku XSD (schematem aplikacyjnym).

PRZYKŁAD:

Na mapie skartowany został obiekt - przewód ciepłowniczy (GES_PrzewodCieplowniczy). Jednak dla skartowanego obiektu nie został podany atrybut „istnienie”:

We fragmencie pliku GML wygenerowanego z mapy obiektowej widać, że atrybut „istnienie” nie ma podanej żadnej wartości:

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 21 października 2015 r. w sprawie powiatowej bazy GESUT i krajowej bazy GESUT i załączonym do niego schematem aplikacyjnym – GESUT.XSD dla obiektów GES_ObiektGESUT atrybut „istnienie” jest wymagany:

W wyniku przeprowadzonej walidacji mapy obiektowej zostaje wskazany błąd krytyczny:

2. Poprawności geometrii

Walidacja geometrii zaliczana jest do kontroli składniowej. To czy dany obiekt należy przedstawić jako obiekt punktowy (point), powierzchniowy (surface), lub jako krzywą (curve) wynika z zapisów schematu XSD w zakresie geometrii obiektów.

PRZYKŁAD:

Obiekt jezdnia (BDZ_Jezdnia) jest obiektem powierzchniowym (surface) zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej i przynależnym do niego schematem aplikacyjnym BDOT500.XSD:

Na mapie obiektowej skartowano tylko krawędź jezdni.

W wyniku przeprowadzonej walidacji mapy obiektowej zostaje wskazany błąd krytyczny o niepoprawnej geometrii obiektu:

3. Walidacja atrybutowa (kontrola semantyczna)

Walidacja atrybutowa polega na kontroli zgodności z modelem poszczególnych atrybutów obiektów. Innymi słowy w kontroli atrybutowej sprawdzane są wzajemne zależności między atrybutami dla danego obiektu oraz sprawdzane są wzajemne relacje między obiektami.

PRZYKŁAD 1:

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 21 października 2015 r. w sprawie powiatowej bazy GESUT i krajowej bazy GESUT dla obiektów bazy GESUT, atrybut „dataPomiaru” nie zawsze jest wymagany (liczność 0..1). Ustawodawca wyjaśnił, że jeśli obiekty GESUT mają w atrybucie „źródło” podane wartości: pomiarNaOsnowę, pomiarWykrywaczemPrzewodów lub dokumentacjaZWytyczenia atrybut „dataPomiaru” jest wymagany.

PRZYKŁAD 2:

W wyniku przeprowadzonej walidacji atrybutowej może pojawić się błąd krytyczny o treści: Obiekt ma zdefiniowany element dzialkaZabudowanaBudynkiem bez przekazania jego wartosci (EGB_Budynek). Błąd ten świadczy o tym, że nie ma utworzonej przez operatora programu lub zaimportowanej z pliku GML otrzymanego z PODGiK działki ewidencyjnej, na której znajduje się budynek. Innymi słowy budynek „stoi niejako w powietrzu” a nie na działce ewidencyjnej. W bazie EGiB jest wymagane by każdy budynek był położony na działce ewidencyjnej i miał w pliku GML zapisaną relację do tej działki - ten błąd sygnalizuje brak takiej obowiązkowej relacji. Relacja budynek – działka ewidencyjna została zapisana w Rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 6 listopada 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

4. Kontrola merytoryczna (m.in. model jakości GESUT udostępnionym przez GUGiK)

Kontrola ta polega na sprawdzeniu uzupełnionych atrybutów obiektów bazy GESUT pod kątem poprawności logicznej oraz wykryciu tzw. czeskich błędów.

PRZYKŁAD 1: (dopuszczalne średnice przewodów dla poszczególnych sieci uzbrojenia terenu)

PRZYKŁAD 2: (kontrola określenia funkcji przewodów)

PRZYKŁAD 3: (określenie położenia obiektu - atrybut przebieg)

5. Kontrola topologiczna

Kontrola topologiczna polega na sprawdzeniu relacji topologicznych zapisanych w rozporządzeniach m.in.: Rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 21 października 2015 r. w sprawie powiatowej bazy GESUT i krajowej bazy GESUT, czy Rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej.

Relacje topologicznie nie mogą zawierać:

• zdublowanych wierzchołków linii,

• zapętleń linii,

• uskoków linii,

• niedociągnięć połączeń dwóch linii, powierzchni,

• przeciągnięć połączeń dwóch linii, powierzchni,

• bliskiego sąsiedztwa wierzchołków,

• brakujących segmentów obiektów liniowych i powierzchniowych – niewynikających z materiałów źródłowych.

PRZYKŁAD 1: (kontrola topologiczna – zdublowane wierzchołki linii)

PRZYKŁAD 2: (kontrola topologiczna – zapętlenia linii)

PRZYKŁAD 3: (kontrola topologiczna – uskoki linii)

PRZYKŁAD 4: (kontrola topologiczna – bliskie sąsiedztwo)Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej (Załącznik nr 3, § 6, pkt. 2): „Sąsiedztwo wierzchołków nie powinno być mniejsze od 1,0 m dla obiektów kategorii klas obiektów PT pokrycie terenu i mniejsze od wartości dwukrotnego błędu położenia punktu obiektu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 11 ustawy, dla pozostałych obiektów BDOT500”. Jeśli zatem np. zostanie skartowany trawnik jak na poniższym rysunku to po wykonaniu walidacji pliku GML pojawi się błąd krytyczny o bliskim sąsiedztwie punktów, gdyż odległości między wierzchołkami tworzącymi ten obiekt są mniejsze niż dwukrotny błąd położenia tych punktów.

PRZYKŁAD 5: (kontrola topologiczna – przeciągnięcie połączeń linii lub powierzchni)

6. Narzędzia do przeprowadzania walidacji Geodeci sporządzający mapę obiektową w formacie GML mają do dyspozycji szereg walidatorów plików GML m.in.:

6.1 Aplikacje udostępnione przez GUGiK:

• K-GESUT do walidacji obiektów bazy GESUT (więcej na [1])

• ZSIN do walidacji zbiorów danych EGIB (więcej na [2])

6.2 Walidator GML Factory firmy Softline Plus umożliwiający:

• walidację składniową i atrybutową plików GML zawierających wyłącznie obiekty bazy EGiB (przy wykorzystaniu aplikacji ZSIN);

• walidację składniową i atrybutową plików GML z obiektami wszystkich baz danych: EGiB, BDOT500, GESUT, BDSOG, PRPOG, PRG, EMUiA, RCiWN, BDOT10k;

• przeglądanie załadowanych danych z GML na mapie numerycznej, pozwalające m.in. na wyświetlenie w tabeli atrybutów i błędów walidacji dla wybranego obiektu na mapie czy zaznaczenie na mapie obiektów z błędami walidacji;

• analiza wyników walidacji

• eksport do pliku XLS (lub CSV dla GML o ilości obiektów uniemożliwiającej utworzenie pliku XLS) wszystkich lub wybranych klas obiektów w pliku GML.

(więcej na: [3])

6.3 Walidator wbudowany w module GML programu C-GEO (lub w programie C-GML) firmy Softline Plus. Programy C-GEO i C-GML umożliwiają edycję mapy obiektowej oraz przeprowadzenie walidacji: składniowej, atrybutowej (w tym również modelem jakości GESUT) oraz kontrolę topologiczną :