Walidacja 2021

NA CZYM POLEGA WALIDACJA?

Słownik języka polskiego PWN podaje, że walidacja jest to ogół czynności mających na celu zbadanie odpowiedniości (poprawności), trafności lub dokładności czegoś. W przypadku wykonywanych przez geodetę map obiektowych w formacie GML walidacja jest sprawdzeniem pliku w zakresie:

1. poprawności składniowej,
2. poprawności geometrii,
3. poprawności atrybutów,
4. poprawności topologicznej - brak określonych zasad w obowiązujących przepisach,
5. kontroli merytorycznej - brak obowiązującego modelu danych.

1. Walidacja składniowa (tzw. kontrola syntaktyczna)

   W kontroli tej sprawdzana jest poprawność (odpowiedniość) pliku GML z jego modelem danych zawartym w pliku XSD (schematem aplikacyjnym).

   PRZYKŁAD:

   Na mapie skartowany został obiekt - jezdnia (OT_Komunikacja). Jednak dla skartowanego obiektu nie został podany atrybut „zrodlo”:

   

   We fragmencie pliku GML wygenerowanego z mapy obiektowej widać, że atrybut „zrodlo” nie ma podanej żadnej wartości:

   

   Zgodnie z modelem danych określonym w załączniku nr 2 do Rozporządzenia Rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 lipca 2021 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej i udostępnionym w repozytorium interoperacyjności schemacie aplikacyjnym – BDOT500-1.3.XSD dla obiektów OT_ObiektBDOT500Type atrybut „zrodlo” jest wymagany:

   

   W wyniku przeprowadzonej walidacji mapy obiektowej zostaje wskazany błąd krytyczny:

   

2. Poprawność geometrii

   Walidacja geometrii zaliczana jest do weryfikacji składniowej. To czy dany obiekt należy przedstawić jako obiekt punktowy (Point), powierzchniowy (Surface), lub jako krzywą (Curve) wynika z zapisów schematu XSD w zakresie geometrii obiektów. W obecnie obowiązującym rozporządzeniu dla niektórych obiektów dopuszczalne są również geometrie multipunktowe (MultiPoint), multipowierzchniowe (MultiSurface) i multiliniowe (MultiCurve).

   PRZYKŁAD:

   Obiekt budynek (EGB_Budynek) jest obiektem powierzchniowym (MultiSurface) zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków i opublikowanym schematem aplikacyjnym EGIB_1.8.XSD:

   

   Na mapie obiektowej skartowano budynek za pomocą odcinków.

   

   W wyniku przeprowadzonej walidacji mapy obiektowej zostaje wskazany błąd krytyczny walidacji składniowej o niepoprawnej geometrii obiektu:

   

3. Walidacja atrybutowa (kontrola semantyczna)

   Walidacja atrybutowa polega na kontroli zgodności z modelem poszczególnych atrybutów obiektów. Innymi słowy w kontroli atrybutowej sprawdzane są wzajemne zależności między atrybutami dla danego obiektu oraz sprawdzane są wzajemne relacje między obiektami.

   PRZYKŁAD 1:

   Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 lipca 2021 r. w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, atrybut „informacjaDodatkowa” nie zawsze jest wymagany (liczność 0..1).

   

   Rozporządzenie przewiduje obiekt urządzenie techniczne we wszystkich sieciach GESUT. Wyjątkowo atrybut „informacjaDodatkowa” jest dla tych obiektów (punkt/linia/powierzchnia) obligatoryjny. Poniżej wpis w rozporządzeniu dla urządzenia technicznego sieci elektroenergetycznej.

   

   Weryfikacja atrybutowa w programie C-GEO w przypadku niewypełnienia tego atrybutu dla obiektu urządzenie techniczne sieci elektroenergetycznej (GES_UrzadzeniaSiecElektroenergetyczna) zwraca w walidacji komunikat "Atrybut informacja dodatkowa jest wymagany".

   

   PRZYKŁAD 2:

   W wyniku przeprowadzonej walidacji atrybutowej może pojawić się błąd krytyczny o treści: Obiekt ma zdefiniowany element dzialkaZabudowana bez przekazania jego wartosci (EGB_Budynek). Błąd ten świadczy o tym, że nie ma utworzonej przez użytkownika programu lub zaimportowanej z pliku GML otrzymanego z PODGiK działki ewidencyjnej, na której znajduje się budynek. Innymi słowy budynek „stoi niejako w powietrzu” a nie na działce ewidencyjnej. W bazie EGiB jest wymagane by każdy budynek był położony na działce ewidencyjnej i miał w pliku GML zapisaną relację do tej działki - ten błąd sygnalizuje brak takiej obowiązkowej relacji.

   Relacja budynek – działka ewidencyjna została zapisana w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

   

   

4. Kontrola topologiczna

   Kontrola topologiczna polega na sprawdzeniu relacji topologicznych na mapie. Obecnie obowiązujące przepisy nie wymagają przeprowadzenia takiej kontroli. W nieaktualnym już Rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 21 października 2015 r. w sprawie powiatowej bazy GESUT i krajowej bazy GESUT, czy Rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej wyszczególnione zostały zasady poprawnych relacji topologicznych.

   Według tych przepisów relacje topologicznie nie mogą zawierać:

   • zdublowanych wierzchołków linii,

   

   • zapętleń linii,

   

   • uskoków linii,

   

   • niedociągnięć połączeń dwóch linii, powierzchni,
   • przeciągnięć połączeń dwóch linii, powierzchni,

   

   • bliskiego sąsiedztwa wierzchołków (zasada wykonywania kontroli opisana w artykule Walidacja)
   • brakujących segmentów obiektów liniowych i powierzchniowych – niewynikających z materiałów źródłowych.

   Ważne jest że w obecnie obowiązujących rozporządzeniach nie wskazano konkretnych zasad przeprowadzania kontroli topologicznej jak również nie wskazano obowiązku przeprowadzania takiej kontroli. Przestrzeganie wypisanych zasad stanowić może również dobrą praktykę geodezyjną i zalecane jest wykonanie kontroli topologicznej przed oddaniem mapy do zasobu.

5. Kontrola merytoryczna

   Do tej pory kontrolę przeprowadzano na podstawie modelu jakości GESUT udostępnionego przez GUGiK. Kontrola ta polegała na sprawdzeniu uzupełnionych atrybutów obiektów bazy GESUT pod kątem poprawności logicznej oraz wykryciu tzw. czeskich błędów.

   Na ten moment brak jest podobnych wytycznych odnoszących się do obecnie obowiązujących przepisów.

Narzędzia do przeprowadzania walidacji

Geodeci sporządzający mapę obiektową w formacie GML mają do dyspozycji szereg walidatorów plików GML m.in.:

1. Wtyczka do QGIS udostępniona przez GUGiK

   Urzędowy Walidator do plików GML dostępny jest w oficjalnym repozytorium wtyczek QGiS. Aby można było korzystać z wtyczki w programie QGIS na swoim stanowisku należy zainstalować wtyczkę wybierając zakładkę Wtyczki - Zarządzanie wtyczkami… i w wyszukiwarce wszystkich wtyczek wpisać Walidator. Gdy zostanie wyszukany #:Walidator plików GML kliknąć przycisk Zainstaluj wtyczkę.

   

   Na pasku narzędzi programu zostanie wyświetlona ikona walidatora - . Zainstalowany Walidator można również uruchomić z poziomu zakładki Wtyczki.

   Za pomocą wtyczki możliwa jest walidacja ze schematem aplikacyjnym GML - XSD i kontrola plików GML baz: BDOO, BDOT10k, RCN, PRNG, GESUT, EGiB, BDOT500.

2. Walidator GML Factory firmy Softline Plus umożliwiający:
   • walidację składniową i atrybutową plików GML zawierających wyłącznie obiekty bazy EGiB (przy wykorzystaniu aplikacji ZSIN);
   • walidację składniową i atrybutową plików GML z obiektami wszystkich baz danych: EGiB, BDOT500, GESUT, BDSOG, PRPOG, PRG, EMUiA, RCiWN, BDOT10k;
   • przeglądanie załadowanych danych z GML na mapie numerycznej, pozwalające m.in. na wyświetlenie w tabeli atrybutów i błędów walidacji dla wybranego obiektu na mapie czy zaznaczenie na mapie obiektów z błędami walidacji;
   • analiza wyników walidacji
   • eksport do pliku XLS (lub CSV dla GML o ilości obiektów uniemożliwiającej utworzenie pliku XLS) wszystkich lub wybranych klas obiektów w pliku GML.

   (więcej na: [1])

   

3. Walidator wbudowany w module GML programu C-GEO (lub w programie C-GML) firmy Softline Plus

   Programy C-GEO i C-GML umożliwiają edycję mapy obiektowej oraz przeprowadzenie walidacji: składniowej, atrybutowej oraz kontrolę topologiczną. Walidacje uruchamia się z ikony Walidacja GML z poziomu legendy. W otwartym oknie należy zaznaczyć opcję Walidacja i zaakceptować.

   

   W następnym kroku należy wybrać rodzaj walidacji, która ma zostać przeprowadzona.

   

==